Top 6 bài soạn 'Con là...' (Ngữ văn 6 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc nhất

I. Về tác giả Y Phương

- Y Phương, tên thật là Hứa Vĩnh Sước, sinh năm 1948, quê ở Trùng Khánh, Cao Bằng, là người dân tộc Tày.

- Ông gia nhập quân đội năm 1968, phục vụ đến 1981 rồi chuyển công tác về Sở Văn hóa - Thông tin Cao Bằng. Năm 1993, ông trở thành chủ tịch Hội Văn nghệ Cao Bằng và năm 2007 nhận giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật.

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông gồm “Người hoa núi”, “Lời chúc”, “Đàn then”…

- Thơ ông mang đậm nét tâm hồn mạnh mẽ, chân thật và trong sáng của người dân tộc miền núi, với cách tư duy giàu hình ảnh, đặc trưng của vùng cao.

II. Tác phẩm 'Nói với con'

Hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ được sáng tác vào năm 1980, khi đất nước mới thống nhất nhưng vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Nhà thơ viết bài thơ này như một lời tâm sự, động viên chính bản thân mình, đồng thời gửi gắm những nhắn nhủ về tương lai cho con cái.

Bố cục

- Đoạn 1: Miêu tả sự trưởng thành của con trong tình yêu thương và sự chăm sóc của cha mẹ, cũng như trong môi trường lao động của quê hương.

- Đoạn 2: Bộc lộ niềm tự hào về sức sống bền bỉ và những truyền thống cao đẹp của quê hương, đồng thời gửi gắm ước vọng con sẽ tiếp nối những giá trị đó.

Giá trị nội dung

- Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình sâu sắc, tôn vinh truyền thống và niềm tự hào về quê hương, dân tộc. Tác phẩm giúp ta hiểu rõ hơn về sức mạnh và vẻ đẹp tâm hồn của con người miền núi, đồng thời gợi nhắc tình yêu quê hương và ý chí vượt khó trong cuộc sống.

Giá trị nghệ thuật

- Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, với nhịp điệu nhịp nhàng, ấm áp, tạo nên một không khí gần gũi và thân thương. Ngôn ngữ thơ giản dị mà sâu sắc, hình ảnh thơ sinh động, giàu tính biểu cảm, mang đậm dấu ấn văn hóa miền núi. Đây chính là những điểm nổi bật về nghệ thuật của tác phẩm.

Phân tích

I. Mở bài

- Giới thiệu về Y Phương, nhà thơ dân tộc Tày, với thơ ca đậm chất núi rừng, bộc lộ tâm hồn mạnh mẽ và trong sáng. Giới thiệu về bài thơ “Nói với con” như một lời tâm sự, động viên chính mình và cũng là lời nhắn nhủ con cái về sự sống, sự trưởng thành và truyền thống quê hương.

II. Thân bài

Cội nguồn sinh dưỡng của con

- Cội nguồn gia đình:

   + Con trưởng thành từ sự chăm sóc, đợi chờ và hy sinh của cha mẹ.

   + Các câu thơ như “Chân phải- chân trái”, “một bước- hai bước” tạo nên âm điệu vui tươi, thể hiện không khí hạnh phúc, ấm áp, mỗi bước đi của con luôn có sự bảo bọc, chở che của cha mẹ.

   + Đó là tình cảm thiêng liêng mà con mãi mãi phải trân trọng và ghi nhớ.

- Cội nguồn quê hương:

   + Các hình ảnh như “đan lờ”, “vách nhà ken câu hát” làm nổi bật cuộc sống lao động gắn liền với tình yêu và niềm vui của người dân nơi đây.

   + Các động từ như “đan”, “ken”, “cài” không chỉ diễn tả sự khéo léo, mà còn biểu hiện sự hòa nhập với cuộc sống lao động đầy niềm vui.

   + “Rừng cho hoa” thể hiện vẻ đẹp tinh thần của thiên nhiên, không chỉ cho gỗ, mà còn cho hoa, cho vẻ đẹp tâm hồn.

   + “Con đường cho những tấm lòng” thể hiện tình yêu thương, sự gắn bó trong cộng đồng.

III. Kết bài

- Khẳng định những giá trị sâu sắc về nội dung và nghệ thuật đã tạo nên thành công của bài thơ:

   + Thể thơ tự do, với hình ảnh thơ gần gũi, ngôn ngữ trong sáng, nhấn mạnh tình cảm gia đình, quê hương, và khát vọng vươn lên trong cuộc sống.

   + Bài thơ thể hiện một tình yêu con sâu sắc, đồng thời gửi gắm niềm tin vào tương lai, khẳng định giá trị của gia đình và quê hương trong hành trình trưởng thành của mỗi con người.

I. Tìm hiểu chung

Tác giả

- Y Phương, sinh năm 1948, tên thật là Hứa Vĩnh Sước.

- Quê quán: huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.

- Ông là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa VI.

Tác phẩm

- Xuất xứ: Trích từ tập thơ Đàn then, 1996.

- Thể loại: Thơ tự do.

- Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.

Bố cục:

- Đoạn 1: Con là nỗi buồn của cha.

- Đoạn 2: Con là niềm vui của cha.

- Đoạn 3: Con là sự gắn kết giữa cha và mẹ.

Tóm tắt tác phẩm 'Con là...'

Bài thơ thể hiện tình yêu thương vô bờ bến của người cha dành cho con, vừa là nỗi buồn, vừa là niềm vui, và chính con là hạnh phúc, là sợi dây kết nối gia đình.

II. Đọc hiểu văn bản

- Điệp từ 'Con là...' được lặp lại nhằm khắc họa sự quan trọng của người con đối với cha:

+ Con là nỗi buồn.

+ Con là niềm vui.

+ Con là sợi dây hạnh phúc.

- Nghệ thuật đối lập: 'to' - 'nhỏ', 'niềm vui' - 'nỗi buồn', so sánh bằng 'bằng' thể hiện chiều sâu cảm xúc của cha:

+ Khi con là nỗi buồn: được miêu tả 'to bằng trời', nhưng cũng 'lấp đầy' được.

+ Khi con là niềm vui: so sánh 'nhỏ bằng hạt vừng', thể hiện niềm vui vô tận của cha.

- Sử dụng so sánh 'Mảnh hơn sợi tóc' để thể hiện vai trò kết nối giữa cha và mẹ qua người con.

III. Tổng kết

Nội dung

Bài thơ 'Con là...' của Y Phương thể hiện tình yêu vô bờ của cha dành cho con và tầm quan trọng của con trong cuộc sống gia đình.

Nghệ thuật

Bài thơ sử dụng thể thơ tự do kết hợp các biện pháp tu từ như điệp từ, điệp cấu trúc, và so sánh tinh tế.

IV. Hướng dẫn trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1: Đặc điểm thơ ta qua văn bản là: Bài thơ được chia thành 3 đoạn ngắn, mỗi đoạn gồm 3 câu với 4 - 7 từ.

Câu 2: Nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua:

- Từ ngữ gần gũi, dễ hiểu, điệp cấu trúc 'Con là...' giúp nhấn mạnh vai trò của con đối với cha.

- Biện pháp tu từ: So sánh con với nỗi buồn, niềm vui, và hạnh phúc để thể hiện tình cảm vô cùng sâu sắc của cha.

- Hình ảnh thơ đặc sắc như 'trời', 'hạt vừng', 'sợi tóc', thể hiện sự rộng lớn, nhỏ bé và mong manh của tình yêu cha dành cho con.

Câu 3: Tình cảm cha dành cho con trong bài thơ vô cùng rõ ràng và sinh động, là tình yêu thương vô tận. Con là nỗi buồn, niềm vui, và hạnh phúc trong cuộc đời của cha.

1. Khái quát chung

1.1. Bố cục bài học

Tìm hiểu văn bản dưới hai mạch nội dung chính như sau:

– Khám phá định nghĩa về người con.

– Khi con là nỗi buồn và khi con là niềm vui.

1.2. Nghệ thuật

– Thể thơ tự do kết hợp với các biện pháp tu từ như so sánh, điệp từ và điệp cấu trúc.

– Ngôn ngữ thơ hài hòa, trôi chảy với nhịp điệu du dương.

2. Hướng dẫn soạn bài 'Con là...'

Câu 1. Chỉ ra những đặc điểm của thơ trong văn bản trên.

Gợi ý:

– Các đặc điểm thơ được thể hiện qua:

+ Cấu trúc bài thơ rõ ràng, chia thành ba đoạn.

+ Một câu gồm 4-7 từ, dễ hiểu nhưng sâu sắc.

Câu 2. Nêu ít nhất một nét độc đáo của bài thơ qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh hoặc biện pháp tu từ.

Gợi ý:

Nét độc đáo của bài thơ được thể hiện qua:

– Từ ngữ: đơn giản, gần gũi, dễ cảm nhận.

– Biện pháp tu từ:

+ So sánh con với 'nỗi buồn', 'niềm vui' và 'hạnh phúc'.

+ Điệp cấu trúc: cụm từ 'con là' được lặp lại ở đầu mỗi khổ, nhấn mạnh vai trò quan trọng của con đối với cha.

– Hình ảnh thơ độc đáo như 'trời', 'hạt vừng', 'sợi tóc', các hình ảnh này tưởng chừng mâu thuẫn nhưng lại diễn tả tình yêu thương vô bờ bến của người cha.

Câu 3. Nêu cảm nhận của em về tình cảm cha dành cho con được thể hiện trong văn bản.

Gợi ý:

– Tình cảm của người cha trong bài thơ rất rõ ràng và sinh động. Đó là tình yêu âm thầm, nhưng sâu sắc và bền vững dành cho người con yêu quý. Con không chỉ là niềm vui, mà còn là hạnh phúc vĩnh cửu trong đời người cha.

Tóm tắt

Tình cảm sâu sắc mà người cha dành cho con trong bài thơ thể hiện rõ nét qua những dòng ngắn gọn nhưng đầy ắp cảm xúc. Con là cả niềm vui, nỗi buồn và hạnh phúc trong mắt cha, thể hiện tình yêu vô bờ bến của một người cha dành cho đứa con thân yêu của mình.

Bố cục

Văn bản có thể chia thành ba phần:

- Khổ 1: Con là nỗi buồn của cha.

- Khổ 2: Con là niềm vui của cha.

- Khổ 3: Con là sợi dây kết nối giữa cha và mẹ.

Nội dung chính

Bài thơ là lời tâm sự chân thành, diễn tả tình cảm thiêng liêng của người cha dành cho con cái. Qua đó, chúng ta cảm nhận được tình phụ tử tràn đầy tình yêu thương, sự hy sinh và hi vọng.

Con là …

* Hướng dẫn đọc

Chỉ ra những đặc điểm của thơ qua văn bản trên.

Trả lời:

- Các đặc điểm thơ dễ nhận thấy: bài thơ được chia thành 3 đoạn rõ ràng, mỗi đoạn bao gồm 3 câu, mỗi câu chứa từ 4-7 từ, với nhịp điệu nhẹ nhàng, dễ tiếp cận.

Nêu ít nhất một nét độc đáo của bài thơ qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh hoặc biện pháp tu từ.

Trả lời:

- Bài thơ nổi bật với:

+ Từ ngữ: 'Con là' được lặp lại ở đầu mỗi khổ, nhấn mạnh tầm quan trọng của con đối với cha.

+ Biện pháp tu từ: so sánh con với nỗi buồn, niềm vui và hạnh phúc – những thứ quan trọng vô cùng với cha.

+ Hình ảnh độc đáo như 'trời', 'hạt vừng', 'sợi tóc', tạo ra sự tương phản giữa những điều lớn lao và nhỏ bé, thể hiện tình yêu thương bền vững của cha dành cho con.

Nêu cảm nhận của em về tình cảm cha dành cho con được thể hiện trong văn bản.

Trả lời:

- Tình cảm cha dành cho con trong bài thơ được thể hiện một cách rất rõ ràng và đầy đủ. Con là nguồn vui, là niềm hạnh phúc vô tận, là nỗi buồn mà cha chấp nhận, làm sao không thấy tình yêu vô hạn trong đó?

1. Bài thơ 'Con là ...'

Con là ...

Con là nỗi buồn của Cha

Dù to bằng trời

Cũng sẽ được lấp đầy

Con là niềm vui của Cha

Dù nhỏ bằng hạt vừng

Ăn mãi không bao giờ hết

Con là sợi dây hạnh phúc

Mảnh hơn sợi tóc

Buộc cuộc đời Cha vào với Mẹ.

2. Tác giả, tác phẩm

Tác giả Y Phương

- Y Phương sinh năm 1948, tên khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, thuộc dân tộc Tày.

- Quê quán: huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1968, ông gia nhập quân đội, phục vụ cho đến năm 1981 thì chuyển về công tác tại Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1993, ông được bầu làm Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng, và là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa VI.

- Năm 2007, Y Phương được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

- Thơ Y Phương mạnh mẽ, chân thật, trong sáng, với những hình ảnh giàu sức gợi.

- Một số tác phẩm nổi bật: 'Nói với con' (1980), 'Người núi hoa' (1982), 'Tiếng hát tháng giêng' (1986), 'Lửa hồng một góc' (1987), 'Lời chúc' (1991), 'Đàn then' (1996), 'Thơ Y Phương' (2002)...

Tác phẩm

- Bài thơ 'Con là...' xuất hiện trong tập 'Đàn then', NXB Hội Nhà văn, 1996.

- Thể thơ: tự do.

3. Hướng dẫn đọc hiểu 'Con là ...' (Y Phương)

Câu 1.(trang 35 SGK Ngữ văn 6, tập 2, Chân trời sáng tạo) Chỉ ra những đặc điểm của thơ qua văn bản trên.

Trả lời:

- Đặc điểm của bài thơ: chia thành ba đoạn rõ ràng, mỗi đoạn ba câu, mỗi câu có từ 4-7 từ, cấu trúc đơn giản và dễ hiểu.

Câu 2.(trang 35 SGK Ngữ văn 6, tập 2, Chân trời sáng tạo) Nêu ít nhất một nét độc đáo của bài thơ qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh hoặc biện pháp tu từ.

Trả lời:

- Nét độc đáo của bài thơ:

+ Từ ngữ: cụm từ 'Con là' lặp lại ở đầu mỗi khổ, nhấn mạnh tầm quan trọng của con đối với cha.

+ Biện pháp tu từ: so sánh con với nỗi buồn, niềm vui, hạnh phúc, những yếu tố có giá trị vô cùng lớn đối với người cha.

+ Hình ảnh: 'to bằng trời', 'nhỏ bằng hạt vừng', 'mảnh hơn sợi tóc'. Những hình ảnh tưởng chừng mâu thuẫn nhưng lại diễn tả tình yêu của cha dành cho con là vô hạn.

Câu 3.(trang 35 SGK Ngữ văn 6, tập 2, Chân trời sáng tạo) Nêu cảm nhận của em về tình cảm cha dành cho con được thể hiện trong văn bản.

Trả lời:

- Tình cảm người cha dành cho con được thể hiện rõ nét và sinh động. Đó là tình yêu thương vô cùng lớn lao, con vừa là niềm vui, nỗi buồn, và hạnh phúc, đủ để thấy tình cha dành cho con là vô bờ bến.

1. Tác giả, tác phẩm

Tác giả

- Y Phương sinh năm 1948, tên khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, người dân tộc Tày.

- Quê ở huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1968, ông gia nhập quân đội và phục vụ cho đến năm 1981, sau đó chuyển về công tác tại Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1993, ông được bầu làm Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng, và là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa VI.

- Năm 2007, Y Phương được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

- Thơ của ông thể hiện sự mạnh mẽ, chân thật và trong sáng, với hình ảnh sắc nét về cuộc sống con người miền núi.

- Một số tác phẩm nổi bật của ông: 'Nói với con' (1980), 'Người núi hoa' (1982), 'Tiếng hát tháng giêng' (1986), 'Lửa hồng một góc' (1987), 'Lời chúc' (1991), 'Đàn then' (1996), 'Thơ Y Phương' (2002)...

Tác phẩm

• Bài thơ 'Con là...' nằm trong tập 'Đàn then', NXB Hội Nhà văn, 1996.
• Thể thơ: tự do.

2. Hướng dẫn đọc

Câu 1. Chỉ ra những đặc điểm của thơ qua văn bản trên.

- Nội dung: Thể hiện tình cảm sâu sắc của người cha dành cho con.

- Hình thức:

• Bài thơ được chia thành ba khổ rõ ràng.
• Mỗi khổ bao gồm ba câu, kết thúc mỗi câu sẽ xuống dòng và chữ cái đầu tiên sẽ viết hoa.
• Mỗi câu có từ 4 đến 7 từ.

Câu 2. Nêu ít nhất một nét độc đáo của bài thơ qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh hoặc biện pháp tu từ.

- Tác giả so sánh 'con' với 'nỗi buồn', 'niềm vui', 'sợi dây hạnh phúc' để thể hiện mối liên kết không thể tách rời giữa cha và con.

- Điệp ngữ 'con là' ở đầu mỗi khổ thơ khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của con đối với người cha.

- Hình ảnh độc đáo: 'to bằng trời', 'nhỏ bằng hạt vừng', 'mảnh hơn sợi tóc'. Những hình ảnh này tưởng chừng mâu thuẫn nhưng lại rất hợp lý khi diễn tả tình yêu vô bờ của người cha.

- Từ ngữ sử dụng rất giản dị, dễ hiểu nhưng lại đầy sâu sắc.

Câu 3. Nêu cảm nhận của em về tình cảm cha dành cho con trong văn bản.

- Tình cảm cha dành cho con được thể hiện một cách sinh động. Đó là tình yêu thương chân thành, gần gũi nhưng vô cùng mạnh mẽ. Con là mối liên kết không thể thiếu giữa cha và mẹ, là nguồn sống và niềm vui vô tận của cha.