Phương pháp giáo dục Steiner: Khơi gợi sáng tạo và phát triển toàn diện cho trẻ

Phương pháp giáo dục Steiner, một trong những phương pháp giáo dục sớm được ưa chuộng, được nhiều phụ huynh tìm hiểu và lựa chọn bên cạnh các phương pháp khác như Montessori và Glenn Doman. Vậy, phương pháp giáo dục Steiner có những điểm đặc biệt gì? Hãy cùng Tripi khám phá những thông tin thú vị và chi tiết ngay dưới đây.

1. Tư duy khác biệt qua các cấp học trong phương pháp Steiner

Giai đoạn tiểu học

Ở giai đoạn này, trẻ sẽ tiếp thu kiến thức qua hình ảnh, bài hát và các hoạt động thực tế. Phương pháp Steiner không chú trọng vào tư duy trừu tượng mà tập trung vào trải nghiệm thực tế, nơi trẻ được học hỏi qua việc tiếp xúc với thế giới xung quanh. Cái đẹp là yếu tố khơi dậy cảm xúc và kích thích tư duy sáng tạo trong trẻ.

Quá trình phát triển tư duy của trẻ em tại Việt Nam bắt đầu từ việc tìm hiểu về lịch sử và văn hóa dân tộc, sau đó mới mở rộng ra thế giới xung quanh. Đây là một hành trình học hỏi bắt đầu từ cái gốc, tiến dần ra ngoài.

• Trẻ được học về các huyền thoại, truyền thuyết, tiếp theo là những nền văn minh lớn như Hy Lạp – La Mã, thời kỳ Phục Hưng, và cuối cùng là lịch sử hiện đại của đất nước mình.
• Trong môn khoa học, trẻ tiếp cận với các chủ đề từ thế giới động vật, thực vật đến con người, từ đó mở rộng hiểu biết về vũ trụ xung quanh.

Giai đoạn trung học

Ở giai đoạn này, trẻ phát triển tư duy logic và trừu tượng, tiếp xúc với các vấn đề khoa học chuyên sâu. Không chỉ học lý thuyết, trẻ còn tham gia các buổi thực hành tại phòng thí nghiệm hoặc nhà xưởng, thực hiện các dự án khoa học thực tế để khám phá và áp dụng kiến thức vào đời sống.

Các môn nghệ thuật được nâng cao và phát triển chuyên sâu ở cấp học này. Học sinh có thể tự do sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật như họa sĩ, nhà điêu khắc, nhạc công, v.v., khuyến khích sự phát triển sáng tạo toàn diện của trẻ.

2. Có nên cho trẻ theo học trường mầm non áp dụng phương pháp giáo dục Steiner?

Nếu bạn đang theo dõi bài viết này, chắc hẳn bạn đang rất quan tâm đến phương pháp giáo dục Steiner. Câu hỏi đặt ra là liệu có nên cho trẻ theo học tại trường áp dụng phương pháp này hay không? Một số nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ rất thích thú với chương trình học đầy màu sắc và bổ ích mà phương pháp này mang lại.

Tuy mỗi phương pháp giáo dục đều có ưu điểm và hạn chế riêng, nếu bạn đang cân nhắc cho con theo học phương pháp Steiner, hãy xem xét một số yếu tố sau đây:

• Phương pháp Steiner giúp phát triển trí tưởng tượng và sáng tạo cho trẻ một cách hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp này không tập trung dạy kiến thức cho trẻ trước 7 tuổi, do đó trẻ có thể cảm thấy bỡ ngỡ và gặp khó khăn khi bắt đầu lớp 1 trong hệ thống giáo dục Việt Nam.
• Chưa có tổ chức chính thức cấp chứng chỉ hay đào tạo giáo viên dạy phương pháp này, dẫn đến một số khó khăn và bất cập khi áp dụng phương pháp Steiner trong giáo dục.

Tùy vào điều kiện và đặc điểm của mỗi trẻ, các bậc phụ huynh có thể linh hoạt kết hợp phương pháp Steiner vào chương trình học của con. Dù chọn phương pháp nào, hãy luôn đồng hành cùng con trên hành trình phát triển ban đầu của trẻ.

3. Những bí quyết ứng dụng phương pháp giáo dục Steiner ngay tại nhà

Các bậc phụ huynh có thể áp dụng phương pháp Steiner tại nhà theo các nguyên tắc vàng sau đây:

• Tuổi thơ của trẻ không phải là cuộc đua: Hãy chú ý đến nhu cầu thật sự của trẻ, thay vì mong muốn con trở thành người mà bạn kỳ vọng.
• Gắn kết với thiên nhiên: Hãy cho trẻ cơ hội học hỏi qua các hoạt động ngoài trời gần gũi với thiên nhiên, từ đó nuôi dưỡng tình yêu với thiên nhiên và phát triển tâm hồn trẻ.
• Kể chuyện cùng con: Giúp trẻ học cách lắng nghe và cảm nhận thế giới xung quanh thông qua những câu chuyện đầy màu sắc.
• Khơi gợi sự sáng tạo qua đồ chơi: Chuẩn bị ít đồ chơi nhưng đầy sáng tạo để kích thích trí tưởng tượng của trẻ và tạo ra những trải nghiệm cảm giác phong phú.
• Tạo ra không gian nghệ thuật: Hãy tạo ra một không gian cho trẻ tự do thể hiện bản thân, nơi trẻ có thể ngẫu hứng sáng tạo.

Trên đây, Tripi đã chia sẻ những thông tin về phương pháp giáo dục Steiner. Dù bạn chọn phương pháp nào, hãy luôn đồng hành cùng con trong từng giai đoạn phát triển và đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi.

4. Phương pháp giáo dục Steiner là gì?

Phương pháp giáo dục Steiner, hay còn gọi là Waldorf, là một trong những phương pháp giáo dục sớm nổi bật trên thế giới. Gần đây, phương pháp này đã bắt đầu phát triển tại Việt Nam. Được sáng lập bởi Rudolf Steiner, một nhà triết học, tư tưởng xã hội, và kiến trúc sư người Áo, phương pháp này tập trung vào phát triển toàn diện trẻ em theo một phương pháp tự nhiên và nhân văn.

Phương pháp giáo dục Waldorf Steiner không chỉ giúp trẻ phát triển kiến thức mà còn định hướng trẻ trở thành những con người tự do, đam mê và có khả năng hòa nhập với cộng đồng. Trẻ được thúc đẩy để phát triển cái tôi cá nhân, học cách giao tiếp và kết nối với xã hội.

5. Khám phá triết lý giáo dục Steiner

Nền giáo dục hiện đại thường chú trọng vào việc truyền đạt kiến thức và logic, trong khi đó triết lý giáo dục Steiner kết hợp ba yếu tố quan trọng: Suy nghĩ, Cảm xúc và Ý chí. Đây chính là sự khác biệt rõ rệt giữa phương pháp Steiner và các phương pháp giáo dục truyền thống.

Vậy bao nhiêu tuổi trẻ sẽ bắt đầu với phương pháp giáo dục Steiner? Phương pháp này rất phù hợp với giai đoạn đầu đời của trẻ, khi mà giáo viên sẽ là người hướng dẫn thông qua các hoạt động thực hành để phát triển ý chí của trẻ. Từ cấp mầm non, trẻ sẽ được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, và đến cấp 2, 3, phương pháp này chú trọng đến các dự án khoa học sáng tạo và nghệ thuật bền vững.

Triết lý giáo dục Steiner, mặc dù đơn giản nhưng rất sâu sắc, bao gồm những nguyên lý quan trọng sau đây:

Giáo dục không dựa trên thành tích

Phương pháp giáo dục truyền thống thường tập trung vào việc truyền đạt kiến thức và phát triển tư duy logic. Tuy nhiên, phương pháp giáo dục Steiner lại nhấn mạnh đến ba yếu tố quan trọng: Suy nghĩ, Cảm xúc và Ý chí, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Không đánh giá con người qua thành công, địa vị hay tiền bạc

Phương pháp giáo dục Steiner giúp trẻ hình thành cá tính vững mạnh, không sợ hãi. Trẻ được tiếp xúc với những tinh hoa văn minh nhân loại, từ đó phát triển đam mê và kỹ năng của bản thân.

Không áp đặt quyền lực, không có sự cạnh tranh, không thưởng – phạt

Các trường theo phương pháp giáo dục Steiner không tồn tại sự cạnh tranh về vật chất, cũng như không có hình thức trừng phạt. Triết lý của phương pháp này tập trung vào việc xây dựng động lực nội tại và cảm hứng cho mỗi học sinh. Trẻ đến trường sẽ cảm nhận được tình yêu thương và sự ấm áp từ thầy cô và môi trường học.

Không phán xét

Khi tham gia mô hình học Steiner, học sinh sẽ được trải nghiệm phương pháp ‘Chơi nhiều hơn học’. Việc học không tập trung vào việc nhồi nhét kiến thức mà khuyến khích trẻ tiếp thu thông qua nghệ thuật, sự kết nối với thiên nhiên và các hoạt động vui chơi. Đây là nền tảng để nuôi dưỡng ý chí, năng lực và khát khao sáng tạo của trẻ.

Khuyến khích trí tưởng tượng của trẻ

Trẻ sẽ được học các môn học đa dạng như thủ công, hội họa, kịch nghệ và các môn học khác như ngôn ngữ, khoa học… Những trải nghiệm thực tế sẽ giúp trẻ nhận ra sở thích, đam mê và thế mạnh của bản thân.

Triết lý giáo dục Steiner cho rằng, trong những năm đầu đời, trẻ sẽ tiếp thu kiến thức hiệu quả nhất. Qua các hoạt động thực tiễn, trẻ có thể khám phá bản thân và thế giới xung quanh thông qua trò chơi tưởng tượng và ví dụ thực tế. Mục tiêu của phương pháp này là giúp trẻ phát triển những cảm nhận tích cực về thế giới.

6. Những đặc điểm nổi bật của phương pháp giáo dục Steiner

Môi trường áp dụng phương pháp giáo dục Steiner cần đảm bảo một số tiêu chí cơ bản sau:

Trẻ được tự do chơi đùa

Trong phương pháp Steiner, giai đoạn 7 năm đầu đời được coi là thời gian quan trọng để trẻ phát triển thể chất, khám phá thế giới xung quanh và nhận ra tiềm năng bản thân. Vì vậy, trong giai đoạn này, sức sống của trẻ nên được dành cho các hoạt động tự nhiên thay vì tập trung vào việc học thuộc sách vở.

Trong giai đoạn đầu đời, não bộ của trẻ cần được bảo vệ để phát triển toàn diện. Phương pháp giáo dục Steiner tập trung vào việc phát triển trí tưởng tượng và sự tiếp xúc với thiên nhiên xung quanh.

Phương pháp Steiner khuyến cáo các bậc phụ huynh hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị công nghệ như tivi, điện thoại, iPad… vì chúng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tự nhiên của trẻ.

Những hoạt động lặp đi lặp lại

Tại các trường mầm non áp dụng phương pháp Steiner, trẻ sẽ tham gia vào những hoạt động lặp lại như chơi tự do, nghệ thuật, làm vườn… Phương pháp này chú trọng vào các hoạt động ngoài trời, nhằm tạo ra môi trường học tập tự nhiên nhất cho trẻ. Ngoài ra, trường cũng tổ chức các lễ hội theo mùa, giúp trẻ lưu giữ những ký ức đẹp và đầy thú vị.

Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn và làm gương cho trẻ

Trẻ sẽ học hỏi thông qua việc quan sát những hành động của giáo viên. Các thầy cô sẽ thực hiện những công việc quen thuộc như đọc truyện, nấu nước, khâu vá… Họ không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là tấm gương để trẻ noi theo và học cách xử lý tình huống bình tĩnh trong cuộc sống hàng ngày.

Đồ chơi khơi gợi sự sáng tạo

Trong khi những phương pháp khác thường sử dụng đồ chơi thiết kế sẵn, phương pháp Steiner lại chuộng đồ chơi đơn giản, không có hình dáng cố định. Những món đồ chơi này tạo điều kiện cho trẻ thỏa sức tưởng tượng và phát huy khả năng sáng tạo của bản thân.

Đặc biệt, chất liệu đồ chơi trong phương pháp Steiner đều được làm từ nguyên liệu tự nhiên, không sử dụng đồ chơi nhân tạo. Vì theo Steiner, vật liệu tự nhiên giúp kích thích giác quan và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.

Sự chân thật và nhẹ nhàng

Theo Steiner, trong bảy năm đầu đời, trẻ sẽ trải qua trạng thái mơ màng, đặc biệt là trong ba năm đầu. Mơ màng ở đây có nghĩa là trẻ chưa nhận thức rõ ràng về bản thân và thế giới xung quanh, chưa có ý thức về cái tôi hay suy nghĩ độc lập.

Tuy nhiên, Steiner khuyến khích cha mẹ giữ gìn và bảo vệ trạng thái tự nhiên này của trẻ, giúp trẻ phát triển trong môi trường đầy sự chân thành và nhẹ nhàng. Môi trường học tập, từ màu sắc đến cách giảng dạy và cách đối xử, đều phải giữ sự hài hòa và gần gũi với tự nhiên. Đây là một yếu tố cốt lõi trong phương pháp giáo dục Steiner.