Bí quyết Thấu hiểu Người Mắc Chứng Đau Mạn tính

27/02/2025

Nội dung bài viết

Chứng đau mạn tính là tình trạng đau kéo dài từ ba tháng trở lên sau chấn thương hoặc điều trị bệnh. Đau cấp tính là phản ứng tự nhiên của hệ thần kinh khi bị tổn thương, nhưng đau mạn tính lại là những tín hiệu đau dai dẳng bất thường, gây ra sự đau đớn và kiệt quệ cho người bệnh. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ chấn thương, bệnh lý, hoặc nhiễm trùng, nhưng đôi khi chứng đau xuất hiện mà không có tiền sử rõ ràng. Để thấu hiểu người mắc chứng đau mạn tính, bạn cần tìm hiểu về tình trạng này, thể hiện sự hỗ trợ, và biết cách giao tiếp phù hợp.

Các bước

Khám phá về chứng đau mạn tính

Tìm hiểu sâu hơn về cơn đau của người bệnh. Mỗi bệnh nhân trải qua cơn đau theo cách riêng của họ. Việc lắng nghe câu chuyện của họ về căn bệnh và cuộc chiến chống chọi với cơn đau hàng ngày sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn. Càng biết nhiều về những gì họ trải qua, bạn càng dễ dàng đồng cảm.

Họ có từng bị chấn thương lưng, nhiễm trùng nặng, hoặc mắc các bệnh lý như viêm khớp, biến chứng thần kinh tiểu đường, hay tổn thương thần kinh khác không? Hãy tìm hiểu thời điểm cơn đau bắt đầu và đọc những câu chuyện tương tự từ người khác.
Đôi khi, nguyên nhân gây đau không được xác định rõ ràng, và bệnh nhân chỉ đơn giản là đang chịu đựng cơn đau.
Không ép buộc người bệnh chia sẻ nếu họ không muốn. Đối với một số người, việc nói về cơn đau chỉ khiến họ cảm thấy tồi tệ hơn.
Các loại đau phổ biến ở người mắc chứng đau mạn tính bao gồm đau đầu, đau lưng, đau khớp, đau do tổn thương thần kinh ngoại vi hoặc trung ương, hoặc đau không rõ nguyên nhân.
Một bệnh nhân có thể mắc nhiều chứng đau cùng lúc, như hội chứng mệt mỏi mạn tính, lạc nội mạc tử cung, đau thần kinh tọa, viêm ruột, hoặc trầm cảm.
Hãy nhớ rằng lời nói không thể diễn tả hết được cơn đau mà người bệnh đang chịu đựng. Hãy tưởng tượng cơn đau của bạn kéo dài 24 giờ mỗi ngày, liên tục không ngừng, và bạn sẽ phần nào hiểu được nỗi khổ của họ.

Khám phá thang đo mức độ đau. Thang đo đau, biểu thị bằng số từ 1 đến 10, là công cụ giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị. Trong đó, 1 là "không đau, thoải mái" và 10 là "đau đớn tột cùng". Hãy hỏi người bệnh về mức độ đau họ đang trải qua.

Đừng vội kết luận rằng họ không đau nếu họ nói "không sao". Nhiều người che giấu cơn đau vì thiếu sự thấu hiểu từ người xung quanh.
Người đau mạn tính có thể không phản ánh chính xác mức độ đau thực tế. Họ đã quen với cơn đau hàng ngày và chỉ nhận ra sự thay đổi khi cơn đau cấp tính xuất hiện. Hãy lắng nghe kỹ khi họ mô tả cơn đau, dù là "đau nhói", "bỏng rát", hay "đau âm ỉ".

Nhận diện cách ứng phó với cơn đau. Người đau mạn tính phải chịu đựng nỗi đau kéo dài, có thể họ đã phát triển các cơ chế đối phó để che giấu mức độ đau thực sự hoặc đơn giản là không còn đủ sức để duy trì hoạt động bình thường. Hãy thấu hiểu rằng họ đang cố gắng từng ngày.

Chú ý đến dấu hiệu trầm cảm. Đau mạn tính có thể dẫn đến trầm cảm thứ phát. Trầm cảm và đau mạn tính thường song hành, tạo thành vòng luẩn quẩn khó thoát.

Trầm cảm có thể khiến người bệnh kìm nén cảm xúc, che giấu cơn đau. Đừng nhầm lẫn rằng họ đã bớt đau.
Ngược lại, trầm cảm cũng có thể khiến họ biểu lộ cảm xúc mãnh liệt hơn, như khóc lóc, lo âu, hoặc dễ kích động. Hãy luôn ở bên và thể hiện sự ủng hộ.

Tôn trọng giới hạn thể chất của người bệnh. Đau mạn tính không có biểu hiện rõ ràng như sốt hay gãy xương. Khả năng vận động của họ có thể thay đổi từng ngày, thậm chí từng giờ.

Người bệnh có thể không biết trước họ sẽ cảm thấy thế nào vào sáng hôm sau. Hãy thông cảm với sự bất định này.
Việc họ có thể đứng 10 phút hôm nay không có nghĩa ngày mai họ làm được điều tương tự. Đau mạn tính ảnh hưởng đến mọi khía cạnh cuộc sống, từ ngồi, đi lại, đến tập trung và giao tiếp.

Nhận biết dấu hiệu của cơn đau. Hãy quan sát kỹ những biểu hiện như nhăn mặt, bồn chồn, thay đổi tâm trạng, rối loạn giấc ngủ, hoặc thậm chí là những dòng nhật ký đầy đau khổ. Những dấu hiệu này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về nỗi đau mà họ đang chịu đựng.

Hiểu rằng chứng đau mạn tính là có thật. Đừng nghĩ rằng người đau mạn tính tìm đến bác sĩ chỉ để được chú ý hay vì họ tưởng tượng ra bệnh. Họ đang nỗ lực tìm cách cải thiện chất lượng cuộc sống và xác định nguyên nhân gây đau. Không ai muốn sống trong đau đớn, nhưng họ không có lựa chọn nào khác.

Thừa nhận những gì bạn không thể biết. Cảm giác đau là trải nghiệm cá nhân, khó diễn tả bằng lời. Dù bạn có thông cảm đến đâu, đừng bao giờ cho rằng bạn hiểu hết nỗi đau của họ. Bạn chỉ có thể cảm nhận nỗi đau của chính mình, nhưng không thể thực sự bước vào thế giới của người bệnh để trải nghiệm điều họ đang chịu đựng.

Thể hiện thái độ ủng hộ

Thể hiện sự đồng cảm. Đồng cảm là khả năng nhìn thế giới qua đôi mắt của người khác, thấu hiểu cảm xúc, quan điểm và hành động của họ. Hãy tập trung vào những điểm chung giữa bạn và người bệnh, đồng thời tôn trọng sự khác biệt.

Dù bị đau đớn hành hạ, họ vẫn là những con người với những mong muốn bình thường: được yêu thương, làm việc, và tận hưởng cuộc sống.
Người đau mạn tính thường cảm thấy bị mắc kẹt trong cơ thể mình, nơi họ không thể kiểm soát được cơn đau. Điều này dễ dẫn đến cảm giác bất lực, buồn bã, và trầm cảm.
Hãy trân trọng sức khỏe của bạn và thử tưởng tượng nếu một ngày bạn không còn may mắn đó.

Nhận ra rằng người bệnh đang cố gắng hết sức. Họ có thể cố gắng tỏ ra vui vẻ, bình thường, và sống trọn vẹn nhất có thể trong hoàn cảnh của mình. Khi họ nói rằng họ đau, hãy tin rằng đó là sự thật. Họ đang chiến đấu với nỗi đau mỗi ngày.

Hãy lắng nghe bằng cả trái tim. Một trong những điều ý nghĩa nhất bạn có thể làm cho người bệnh là lắng nghe họ chân thành. Hãy chú ý đến những gì họ nói và không nói, để thấu hiểu cảm xúc và nhu cầu thực sự của họ.

Cho họ biết bạn luôn sẵn sàng lắng nghe. Nhiều người đau mạn tính cảm thấy bị hiểu lầm hoặc bị xem thường vì tình trạng của họ.
Nhận biết những điều họ che giấu qua ngôn ngữ cơ thể và giọng nói.
Chia sẻ chính mình. Sự kết nối thực sự đến từ việc cả hai cùng mở lòng về cảm xúc, niềm tin và trải nghiệm của mình.
Tham khảo bài viết Cách lắng nghe hiệu quả để trở thành người biết lắng nghe hơn.

Kiên nhẫn là chìa khóa. Nếu bạn cảm thấy mất kiên nhẫn và muốn người bệnh "cố gắng hơn", hãy dừng lại. Điều đó có thể khiến họ cảm thấy tội lỗi và làm suy yếu ý chí đối mặt với bệnh tật của họ.

Đừng thất vọng nếu họ có vẻ nhạy cảm. Họ đã trải qua quá nhiều đau đớn, cả thể xác lẫn tinh thần. Họ cố gắng hết sức, nhưng không phải lúc nào cũng thành công.
Nếu họ hủy kế hoạch vào phút chót, đừng xem đó là sự từ chối cá nhân.

Hãy là điểm tựa của họ. Người đau mạn tính thường cần sự hỗ trợ từ người khác trong sinh hoạt hàng ngày, từ việc tắm rửa, mặc quần áo đến việc đi khám bác sĩ. Bạn có thể là cầu nối giúp họ kết nối lại với cuộc sống bình thường mà họ khao khát.

Nếu đã hứa giúp đỡ, hãy thực hiện. Người bệnh đang phụ thuộc vào bạn.

Cân bằng trách nhiệm chăm sóc. Nếu bạn đang chăm sóc người đau mạn tính, hãy đảm bảo duy trì sự cân bằng trong cuộc sống của chính mình. Đừng để bản thân kiệt sức vì quá tập trung vào người bệnh. Hãy nhờ người khác giúp đỡ và dành thời gian nghỉ ngơi. Chăm sóc người bệnh là quan trọng, nhưng chăm sóc bản thân cũng không kém phần cần thiết.

Đối xử với họ bằng sự tôn trọng. Dù tình trạng sức khỏe của họ thay đổi, con người họ vẫn vậy. Hãy nhớ họ là ai và những gì họ từng làm trước khi bệnh tật ập đến. Trí tuệ và kinh nghiệm của họ vẫn còn đó, dù họ buộc phải từ bỏ nhiều thứ. Hãy đối xử với họ bằng sự quan tâm và tôn trọng, đừng bao giờ tỏ ra thương hại.

Trừng phạt họ vì không thể vượt qua điều gì đó chỉ khiến họ thêm tổn thương. Họ đang đối mặt với những thử thách mà bạn khó có thể tưởng tượng được.

Hãy mời họ tham gia cuộc sống của bạn. Đừng vì họ không thể thường xuyên tham gia mà bỏ qua họ trong các kế hoạch của bạn. Có những ngày họ có thể tham gia được, và việc bị bỏ rơi chỉ khiến họ thêm cô đơn. Hãy thấu hiểu và luôn mở lòng mời họ cùng đồng hành.

Trao đi những cái ôm ấm áp. Thay vì đưa ra lời khuyên, hãy thể hiện sự đồng cảm bằng một cái ôm dịu dàng. Đôi khi, một cái chạm nhẹ nhàng cũng đủ để họ cảm thấy được yêu thương và ủng hộ.

Một bàn tay đặt lên vai có thể mang lại sự an ủi lớn lao. Hãy nhẹ nhàng và tinh tế trong từng cử chỉ.

Biết nên nói gì

Tránh những lời cổ vũ không phù hợp. Chứng đau mạn tính thay đổi liên tục, và những lời cổ vũ có thể khiến người bệnh thêm bực bội và nản lòng. Hãy hỏi họ xem họ có thể làm gì và tôn trọng câu trả lời của họ.

Đừng nói: “Trước đây anh làm được mà!” hay “Cố lên, em làm được!”.
Khuyến khích các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, hoặc tập thái cực quyền, nhưng đừng ép buộc. Đôi khi, việc ít vận động có thể khiến cơn đau trầm trọng hơn, nhưng hãy để họ tự quyết định.
Tránh những câu như: “Bạn chỉ cần cố gắng hơn” hoặc “Bạn quá nhạy cảm”. Những lời này có thể khiến họ tổn thương sâu sắc.

Đừng đóng vai bác sĩ. Người đau mạn tính thường xuyên gặp bác sĩ và tuân thủ các chỉ dẫn điều trị. Lời khuyên của bạn có thể không phù hợp, đặc biệt khi bạn không có kiến thức y khoa.

Hãy thận trọng khi đề xuất thuốc men hoặc phương pháp điều trị thay thế. Chúng có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.
Nếu có phương pháp nào đó hiệu quả với người khác, hãy chia sẻ khi họ sẵn sàng lắng nghe. Đừng ép buộc hoặc giảng giải quá nhiều.
Tránh nhận xét về việc sử dụng thuốc của họ. Kiểm soát cơn đau là một hành trình phức tạp, và họ cần sự thấu hiểu, không phải sự phán xét.

Tránh những câu nói sáo rỗng. Đừng bao giờ dùng những câu như "Cuộc sống là thế, bạn phải chấp nhận", "Rồi bạn sẽ vượt qua thôi", hay "Trông bạn vẫn khỏe mà". Những lời này chỉ khiến người bệnh cảm thấy xa cách và mất hy vọng.

Người đau mạn tính hiểu rõ tình trạng của mình. Thay vì phán xét, hãy hỏi họ: "Mình có thể làm gì để giúp bạn?" hoặc "Có cách nào để mình hỗ trợ bạn đối phó với cơn đau không?".

Đừng so sánh vấn đề sức khỏe. Tránh nói những câu như "Mình cũng từng bị vậy và giờ khỏi rồi". Điều này thể hiện sự thiếu hiểu biết và khiến người bệnh cảm thấy thất bại vì họ không thể vượt qua được những gì người khác đã làm.

Hãy lan tỏa sự lạc quan. Người đau mạn tính đã phải đối mặt với quá nhiều khó khăn. Đừng để họ cảm thấy bị bỏ rơi hoặc hiểu lầm. Hãy là nguồn động viên, khơi dậy hy vọng và thể hiện tình yêu thương.

Hãy an ủi và cho họ biết bạn luôn ở bên. Một người bạn chân thành có thể là cứu cánh trong cuộc sống của họ.

Hỏi thăm về phương pháp điều trị. Hãy quan tâm đến hiệu quả của các phương pháp điều trị mà họ đang áp dụng. Đặt những câu hỏi mở như: "Bạn thấy cách điều trị này có hiệu quả không?" hoặc "Cơn đau có đang trở nên khó chịu hơn không?". Những câu hỏi này giúp họ cởi mở và chia sẻ nhiều hơn.

Luôn hỏi thăm cảm xúc của họ. Đừng ngại hỏi "Bạn cảm thấy thế nào?". Đây có thể là cơ hội để họ bày tỏ và cảm nhận sự quan tâm từ bạn. Nếu câu trả lời không như mong đợi, hãy nhớ rằng đó là cảm nhận của họ, không phải của bạn.

Khi họ cởi mở, đừng nói rằng họ "nói quá nhiều về bệnh tật". Hãy hiểu rằng cơn đau có thể chiếm phần lớn cuộc sống của họ, và họ cần được lắng nghe.

Hiểu rằng im lặng đôi khi cũng là câu trả lời. Đôi khi, sự hiện diện của bạn trong im lặng còn ý nghĩa hơn cả lời nói. Người bệnh sẽ cảm thấy ấm lòng khi biết bạn luôn ở bên, dù không cần phải nói gì.

Thừa nhận khi bạn không biết câu trả lời. Đừng dùng những lời sáo rỗng để che đậy sự thiếu hiểu biết. Ngay cả các chuyên gia y tế cũng chưa hiểu hết về chứng đau mạn tính. Một câu "Tôi không biết" chân thành, kèm theo lời đề nghị tìm hiểu thêm, sẽ không làm tổn thương ai.

Lời khuyên hữu ích

Hãy nhớ rằng đây không phải là lỗi của họ. Họ không muốn đau đớn, và việc tỏ ra khó chịu khi họ không thể làm gì đó chỉ khiến họ thêm tổn thương.
Mời họ cùng đi mua sắm, gửi thư, nấu ăn, hoặc bất kỳ hoạt động nào phù hợp.
Nhớ rằng mức độ đau và khả năng của họ có thể thay đổi đáng kể, thậm chí trong cùng một ngày.
Đừng đánh giá thấp sức mạnh của nụ cười. Nó có thể che giấu nhiều nỗi đau hơn bạn tưởng.
Người đau mạn tính không tự tạo ra bệnh tình của mình và cũng không phải là người bệnh tưởng.
Hãy suy nghĩ kỹ về trách nhiệm khi yêu một người mắc chứng đau mạn tính. Nếu bạn không chắc chắn, đừng cố ép bản thân vào mối quan hệ. Sự chân thành và tôn trọng là điều quan trọng nhất.
Người đau mạn tính vẫn là những con người bình thường, với những ước mơ và khát khao như bao người khác.
Chăm sóc người đau mạn tính có thể mang lại nhiều ý nghĩa. Bạn sẽ nhìn thấy sự tiến bộ của họ và được những người xung quanh ghi nhận.
Chứng đau mạn tính thường đi kèm với trầm cảm và lo âu. Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu trầm cảm nặng hoặc ý nghĩ tự sát.
Người đau mạn tính thường gặp vấn đề về giấc ngủ. Điều trị chứng mất ngủ hoặc trầm cảm có thể giúp giảm đau hiệu quả hơn.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi