Top 10 Bài cảm nhận sâu sắc nhất về nỗi thẹn trong thi phẩm "Thuật hoài" của danh tướng Phạm Ngũ Lão

"Thuật hoài" - kiệt tác văn chương thời Lý Trần, qua thể thơ Đường luật cô đọng đã khắc họa khát vọng của bậc trượng phu trong xã hội phong kiến. Hai câu thơ bất hủ:

"Nam nhi vị liễu công danh trái/Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu"

đã khơi lên tranh luận: Phải chăng nỗi hổ thẹn của tác giả là quá kiêu ngạo? Hay đó chính là biểu hiện của hoài bão cao cả nơi người tráng sĩ yêu nước?

Thực chất, nỗi thẹn ấy xuất phát từ tấm lòng trung quân ái quốc, từ khát vọng lập công danh để phụng sự non sông. Không phải ngẫu nhiên mà Phạm Ngũ Lão lấy Gia Cát Lượng - bậc kỳ tài thời Tam Quốc làm chuẩn mực. Đó là tấm gương về trí tuệ kiệt xuất và lòng trung thành vô hạn. Ước vọng được như Vũ Hầu chính là mong muốn cống hiến tài năng cho đất nước.

Quan niệm "nợ công danh" của nam nhi thời ấy mang ý nghĩa sâu sắc: Đó là trách nhiệm với non sông, là lý tưởng sống vượt lên trên lối sống tầm thường. Phạm Ngũ Lão dù đã lập nhiều chiến công vẫn cảm thấy mình chưa trọn vẹn - biểu hiện của tâm hồn cao thượng và chí khí phi thường.

Điều đáng quý là ông không chỉ nói mà còn hành động. Từ chàng trai làng Phù Ủng, ông vươn lên thành danh tướng lưu danh sử sách. Bài học từ nỗi thẹn của Phạm Ngũ Lão vẫn còn nguyên giá trị: Thanh niên cần xác định lý tưởng sống cao đẹp, không ngừng rèn đức luyện tài để cống hiến cho đất nước.

Trải qua tám thế kỷ, "Thuật hoài" vẫn tỏa sáng như viên ngọc quý trong kho tàng văn học dân tộc. Nỗi thẹn của bậc anh hùng không phải là sự tự ti mà là ngọn lửa thôi thúc con người vươn tới sự hoàn thiện. Đó chính là bài học về nhân cách sống, về trách nhiệm công dân vượt qua mọi thời đại.

Phạm Ngũ Lão - vị tướng kiệt xuất triều Trần, xuất thân bình dân nhưng chí lớn hơn người, sớm trở thành cánh tay phải của Hưng Đạo Vương. Trong kháng chiến chống Nguyên-Mông, ông cùng các danh tướng đã góp phần tạo nên hào khí Đông A lừng lẫy sử sách.

"Thuật hoài" - kiệt tác duy nhất còn lại của ông - đã khắc họa khát vọng lớn lao của tuổi trẻ đương thời: món nợ công danh mà kẻ làm trai phải trả, cũng chính là lý tưởng trung quân ái quốc thiêng liêng.

Nguyên tác:
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu

Bản dịch:
Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân hùng khí át sao Ngưu
Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu

Ra đời trong bối cảnh lịch sử đặc biệt của nhà Trần (1226-1400), bài thơ thấm đẫm tinh thần yêu nước và lý tưởng Nho giáo. Hai câu đầu vẽ nên bức tranh hùng tráng về người tráng sĩ với tư thế "hoành sóc" - cầm ngang ngọn giáo bảo vệ non sông, cùng sức mạnh "tam quân" như hổ báo át cả sao Ngưu trên trời.

Là tướng trẻ tài ba, Phạm Ngũ Lão luôn đau đáu về món nợ công danh. Nỗi thẹn khi nghe chuyện Vũ hầu (Gia Cát Lượng) không phải là sự tự ti mà là biểu hiện của khát vọng cống hiến. Ông lấy gương sáng trong lịch sử để tự răn mình, luôn nỗ lực chiến đấu vì non sông.

Bài thơ chuyển từ giọng điệu hào sảng sang trầm lắng suy tư, thể hiện tâm hồn nhạy cảm của vị tướng tài ba. "Thuật hoài" không chỉ là lời tự bạch của một danh tướng mà còn là bài học về nhân sinh quan cho thế hệ trẻ mọi thời đại.

Triều đại nhà Trần đã khắc ghi vào lịch sử dân tộc những chiến công hiển hách với ba lần đánh bại quân Nguyên Mông hùng mạnh. Nền văn hiến Đại Việt dưới thời Trần đạt đến đỉnh cao rực rỡ, hun đúc nên hào khí Đông A bất diệt. Thành tựu ấy có được nhờ sự đồng lòng của vua tôi nhà Trần, đặc biệt là tài năng của các danh tướng như Trần Quốc Tuấn, Phạm Ngũ Lão...

Phạm Ngũ Lão - vị tướng kiệt xuất của Hưng Đạo Vương, sau bao năm chinh chiến đã gửi gắm tâm sự qua bài thơ bất hủ:

Múa giáo non sông trải mấy thâu
Ba quân hùng khí át sao Ngưu
Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu

Điều đáng nói là nỗi thẹn của vị tướng tài ba này không xuất phát từ sự so sánh hơn thua với Gia Cát Lượng - bậc kỳ tài thời Tam Quốc. Đó là nỗi trăn trở về trách nhiệm của kẻ sĩ trước vận mệnh dân tộc, là khát vọng vươn tới chuẩn mực cao đẹp của đấng quân tử. Nỗi thẹn ấy chính là biểu hiện sâu sắc nhất của tấm lòng trung quân ái quốc.

Trong đời, biết thẹn là biết sống. Nỗi thẹn của Phạm Ngũ Lão không phải sự tự ti của kẻ vô dụng, mà là nỗi niềm của bậc đại trượng phu luôn hướng về lý tưởng cao cả. Dù đã lập nhiều chiến công hiển hách, ông vẫn không ngừng phấn đấu hoàn thiện bản thân - đó chính là bài học quý giá cho hậu thế.

Cách đây bảy thế kỷ, Phạm Ngũ Lão đã gửi gắm nỗi niềm qua hai câu thơ bất hủ:
"Nam nhi vị liễu công danh trái/Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu"
Đó không đơn thuần là nỗi thẹn thông thường, mà là ý thức trách nhiệm sâu sắc của bậc quân tử trước vận mệnh non sông.

Xuyên suốt chiều dài lịch sử, từ Nguyễn Công Trứ với "Đã mang tiếng ở trong trời đất" đến Phan Bội Châu "Làm trai phải lạ ở trên đời", tinh thần ấy vẫn luôn chảy mãi trong huyết quản những người con đất Việt. Nhưng trong thời đại ngày nay, khi nhu cầu tự do cá nhân được đề cao, liệu quan niệm ấy có còn phù hợp?

Thực tế cho thấy, mỗi thời đại có cách thể hiện khát vọng riêng. Nếu xưa kia lý tưởng là lập công danh nơi chiến trận, thì ngày nay thanh niên khẳng định mình qua con đường học vấn, sáng tạo và cống hiến. Những tấm gương trẻ tuổi thành công trên trường quốc tế, những startup trẻ đầy nhiệt huyết chính là minh chứng sống động cho tinh thần Phạm Ngũ Lão thời hiện đại.

Điểm chung xuyên suốt vẫn là khát vọng cống hiến, là ý thức trách nhiệm với cộng đồng. Chỉ khác ở chỗ, thay vì noi gương Vũ Hầu Gia Cát Lượng, thế hệ trẻ hôm nay hướng đến những hình mẫu mới - những con người biết kết hợp hài hòa giữa lợi ích cá nhân và đóng góp xã hội. Đó mới chính là cách tiếp nối truyền thống một cách sáng tạo và phù hợp với thời đại mới.

Hào khí Đông A thời Trần với ba lần đánh tan quân Nguyên Mông đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho văn học yêu nước. Trong dòng chảy lịch sử ấy, Phạm Ngũ Lão nổi lên như một danh tướng kiệt xuất, để lại cho hậu thế bài thơ "Thuật hoài" đầy tâm huyết.

Nỗi thẹn trong câu thơ "Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu" không phải là sự tự ti, mà chính là biểu hiện của khát vọng vươn tới chuẩn mực cao đẹp. So sánh mình với Gia Cát Lượng - bậc kỳ tài thời Tam Quốc, Phạm Ngũ Lão thể hiện ý thức trách nhiệm sâu sắc của kẻ sĩ trước vận mệnh dân tộc.

Điều đáng quý ở chữ "thẹn" này chính là tinh thần tự vấn, không ngừng hoàn thiện bản thân. Nó trở thành bài học quý giá cho mọi thời đại: biết thẹn mới biết phấn đấu, biết cống hiến. Trong bối cảnh hiện nay, tinh thần ấy vẫn nguyên giá trị, chỉ khác ở cách thể hiện phù hợp với thời đại mới.

Hào khí Đông A thời Trần với những chiến công lẫy lừng chống quân Nguyên Mông đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận. Trong dòng chảy lịch sử ấy, Phạm Ngũ Lão hiện lên như một danh tướng kiệt xuất, để lại cho hậu thế bài thơ "Thuật hoài" đầy tâm huyết.

Hai câu thơ đầu khắc họa hình ảnh người tráng sĩ với tư thế "hoành sóc" hiên ngang, cùng sức mạnh "tam quân" như hổ báo át cả sao Ngưu. Đó không chỉ là bức tranh hùng tráng về con người thời đại, mà còn thổi bùng lên hào khí Đông A bất diệt.

Nỗi thẹn khi nghe chuyện Vũ Hầu không phải là sự tự ti, mà chính là khát vọng vươn tới chuẩn mực cao đẹp của bậc quân tử. So sánh mình với Gia Cát Lượng - bậc kỳ tài thời Tam Quốc, Phạm Ngũ Lão thể hiện ý thức trách nhiệm sâu sắc trước vận mệnh dân tộc. Đó là bài học quý giá về tinh thần tự hoàn thiện không ngừng.

Trong dòng chảy lịch sử, thế hệ trẻ luôn giữ vai trò then chốt trong vận mệnh quốc gia. Cách đây bảy thế kỷ, Phạm Ngũ Lão đã gửi gắm nỗi trăn trở về trách nhiệm kẻ sĩ qua kiệt tác "Thuật hoài", để lại bài học sâu sắc về lý tưởng sống cho thanh niên mọi thời đại.

Hai câu kết:
"Nam nhi vị liễu công danh trái/Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu"
thể hiện triết lý nhân sinh sâu sắc. Nỗi "thẹn" của vị danh tướng không phải sự tự ti, mà là khát vọng vươn tới chuẩn mực cao đẹp, lấy Gia Cát Lượng làm gương để phấn đấu. Đó chính là tinh thần cầu tiến đáng trân trọng.

Trong bối cảnh hiện đại, bài học từ "Thuật hoài" vẫn nguyên giá trị nhưng được tiếp nhận linh hoạt hơn. Thanh niên ngày nay không chỉ nam nhi mà cả nữ giới đều có thể cống hiến, không chỉ qua chiến trận mà bằng nhiều cách thức đa dạng. Điều cốt lõi vẫn là giữ vững tinh thần yêu nước, ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

Dù thời đại thay đổi, tinh thần Phạm Ngũ Lão gửi gắm vẫn là ngọn đuốc soi đường: sống có hoài bão, biết cống hiến và không ngừng hoàn thiện bản thân để xây dựng đất nước ngày càng văn minh, hùng cường.

"Thuật hoài" - kiệt tác của Phạm Ngũ Lão, ra đời giữa không khí sục sôi chuẩn bị kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai. Bài thơ kết tinh hai nguồn cảm hứng: tự hào dân tộc và khát vọng lập công.

Hai câu đầu với hình ảnh "hoành sóc" (cầm ngang ngọn giáo) và "tam quân tì hổ" đã khắc họa sinh động khí thế hào hùng của quân đội nhà Trần. Đến hai câu cuối, tác giả bộc lộ nỗi lòng:
"Nam nhi vị liễu công danh trái/Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu"

Quan niệm "nợ công danh" của nam nhi thời Trần không đơn thuần là khát vọng cá nhân, mà là ý thức trách nhiệm với non sông. Điều đáng quý là dù đã lập nhiều chiến công, Phạm Ngũ Lão vẫn day dứt về món nợ chưa trả - biểu hiện của tinh thần không ngừng phấn đấu.

Nỗi thẹn khi nghe chuyện Vũ Hầu (Gia Cát Lượng) không phải là sự tự ti, mà là khát vọng vươn tới chuẩn mực cao đẹp của bậc quân tử. Đó chính là bài học về tinh thần tự hoàn thiện không ngừng, về ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

Phạm Ngũ Lão - vị tướng tài ba triều Trần, để lại cho đời bài thơ "Thuật hoài" bất hủ với hai câu kết đầy tâm sự:
"Công danh nam tử còn vương nợ/Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu"

Vũ Hầu (Gia Cát Lượng) - bậc kỳ tài thời Tam Quốc - được tác giả lấy làm chuẩn mực để tự soi rọi bản thân. Nỗi thẹn này không phải sự tự ti hay kiêu ngạo, mà là biểu hiện của khát vọng vươn tới sự hoàn thiện. Đó chính là tinh thần "tu thân" đáng quý của Nho giáo.

Quan niệm "nợ công danh" thời phong kiến mang ý nghĩa tích cực khi thúc đẩy con người cống hiến cho đất nước. Điều đáng nói là dù đã lập nhiều chiến công, Phạm Ngũ Lão vẫn không ngừng phấn đấu - biểu hiện của nhân cách cao đẹp và ý chí phi thường.

Bài thơ không chỉ là lời tự bạch của một danh tướng, mà còn là bài học về lý tưởng sống cho thế hệ trẻ mọi thời đại: sống phải có hoài bão, biết cống hiến và không ngừng hoàn thiện bản thân.

"Thuật hoài" của Phạm Ngũ Lão trường tồn cùng thời gian bởi vẻ đẹp nhân cách toát lên từ câu thơ cuối:
"Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu" - nỗi thẹn khi so mình với bậc kỳ tài Gia Cát Lượng.

Nỗi thẹn này không phải sự tự ti, mà là biểu hiện của khát vọng hoàn thiện bản thân để cống hiến nhiều hơn cho đất nước. Đó chính là tinh thần "tu thân" đáng quý của Nho giáo, là bài học về lý tưởng sống xuyên suốt mọi thời đại.

Ngày nay, thế hệ trẻ tiếp nối tinh thần ấy theo cách riêng: từ những tấm huy chương Olympic quốc tế đến nỗ lực học tập không ngừng. Dù thời đại thay đổi, cốt lõi vẫn là ý thức trách nhiệm với bản thân và cộng đồng - giá trị nhân văn mà Phạm Ngũ Lão đã gửi gắm.